Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, υπήρξε αμοιβαία κατανόηση ότι μια παρέμβαση όπως αυτή του πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου είναι απαραίτητη για την Ευρώπη και την δυνατότητά της να αντιμετωπίσει την ενεργειακή κρίση και να προστατεύσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Στα συμπεράσματα της συνόδου για την ενέργεια, οι ηγέτες καλούν το Συμβούλιο των υπουργών και την Κομισιόν να υποβάλουν επειγόντως συγκεκριμένες αποφάσεις για τα πρόσθετα μέτρα, καθώς και για τις προτάσεις της Επιτροπής, αφού αξιολογήσουν τον αντίκτυπό τους – ιδίως στις υφιστάμενες συμβάσεις – και λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά ενεργειακά μείγματα και τις εθνικές συνθήκες.
Τα σημεία συμφωνίας
Αναλυτικότερα, οι ηγέτες συμφώνησαν σε πολιτικό επίπεδο για:
– κοινές αγορές φυσικού αερίου σε εθελοντική βάση, με μόνη εξαίρεση την δεσμευτική συσσώρευση της ζήτησης για το 15% των αναγκών του κάθε κράτους μέλους για πλήρωση των αποθηκών φυσικού αερίου. Υπό αυτό το πλαίσιο, θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με τους αξιόπιστους εταίρους της ΕΕ για την πλήρη και αμοιβαίως ωφέλιμη αξιοποίηση της κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πλατφόρμας, η οποία θα είναι προσβάσιμη εξίσου για τα Δυτικά Βαλκάνια, την Ουκρανία, την Μολδαβία και τη Γεωργία.
– ένα νέο συμπληρωματικό ευρωπαϊκό σημείο αναφοράς έως τις αρχές του 2023.
– έναν προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών στις συναλλαγές του φυσικού αερίου ώστε να περιοριστούν άμεσα τα επεισόδια υπερβολικής αύξησης των τιμών, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που όρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρότασή της από 18 Οκτωβρίου.
– ένα προσωρινό ευρωπαϊκό πλαίσιο για ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο στην ηλεκτροπαραγωγή (ιβηρικό μοντέλο), του οποίου θα πρέπει να προηγηθεί μια ανάλυσης κόστους και οφέλους. Παράλληλα, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή της αύξησης της κατανάλωσης φυσικού αερίου, την αντιμετώπιση των επιπτώσεων χρηματοδότησης και διανομής και των επιπτώσεών εκτός την ευρωπαϊκών συνόρων.
– βελτίωση της λειτουργίας των αγορών ενέργειας για την αύξηση της διαφάνειας, την άμβλυνση του στρες ρευστότητας και την εξάλειψη των παραγόντων που ενισχύουν τη μεταβλητότητα των τιμών του φυσικού αερίου, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
– επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των σχετικών δικτύων.
– μέτρα ενεργειακής αλληλεγγύης σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών αλληλεγγύης και αύξηση των προσπαθειών για εξοικονόμηση ενέργειας.
– κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων εργαλείων για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ευρωπαϊκών οικονομιών, διατηρώντας την ανταγωνιστικότητα και την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς.
– επιτάχυνση των εργασιών για την διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και περαιτέρω πρόοδο προς μια πλήρη ενεργειακή ένωση, καθώς και ενίσχυση των υποδομών αποθήκευσης και διασύνδεσης.
Ικανοποίηση ηγετών
Ο πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ δήλωσε μετά τη λήξη της συνεδρίασης ότι μέσω των διαβουλεύσεων δημιουργήθηκε μια σειρά μέτρων επί των οποίων θα χρειαστούν περαιτέρω διεργασίες.
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η ΕΕ έχει τώρα «έναν πολύ καλό και σταθερό οδικό χάρτη».
«Οι ηγέτες μας έδωσαν τη στρατηγική καθοδήγηση που επιθυμούσαμε», είπε.
Εξερχόμενος, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν σχολίασε ότι οι ηγέτες πέτυχαν τον διπλό τους στόχο: «να διατηρήσουν την ευρωπαϊκή ενότητα και να μειώσουν τις τιμές του φυσικού αερίου».
Πρόσθεσε ότι οι ηγέτες είχαν δώσει «σαφή εντολή» στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αρχίσει να εργάζεται για ένα ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο και έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό αλληλεγγύης για την ενίσχυση των πολιτών. Προέβλεψε ότι οι προτάσεις θα υλοποιηθούν στα τέλη Οκτωβρίου και αρχές Νοεμβρίου.
Σχετικά με τις συνεχιζόμενες εντάσεις της Γαλλίας με τη Γερμανία, ο κ. Μακρόν είπε ότι μια προηγούμενη συνάντηση με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς βοήθησε στο να υποστηρίξει το Βερολίνο το ενεργειακό πακέτο στη σύνοδο κορυφής.
«Δεν έχουμε πάντα τις ίδιες θέσεις και αυτό είναι φυσιολογικό», είπε. «Όταν πολλά πράγματα αλλάζουν στην Ευρώπη -ενέργεια, άμυνα, οικονομία- η δουλειά μας είναι δύσκολη», τόνισε.
Εξίσου αισιόδοξος ήταν και ο Βέλγος πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρόο. «Σήμερα ήταν μια καλή άσκηση για να ακούμε ο ένας τον άλλον και να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλον. Είμαστε όλοι στην ίδια θέση. Το ανθρώπινο στοιχείο, η εμπιστοσύνη, είναι πιο σημαντικά από τα συμπεράσματα του Συμβουλίου», τόνισε.
Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς από την πλευρά του ήταν επιφυλακτικός, δηλώνοντας ότι οι ηγέτες είχαν «καθορίσει ακριβή σημεία αναφοράς» σε αμφιλεγόμενα ενεργειακά ζητήματα, όπως το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο θα πρέπει τώρα να συζητηθεί περαιτέρω από τους υπουργούς ενέργειας τις επόμενες εβδομάδες.
Μακρόν, Σολτς και κατευνασμός
Ερωτηθείς για το γαλλογερμανικό ζευγάρι, τον «κινητήρα» της ευρωπαϊκής συνεργασίας που μοιάζει να έχει υποστεί… βλάβη, ο Μακρόν είπε πως το τετ-α-τετ που είχαν κατά τη διάρκεια της Συνόδου με τον Γερμανό καγκελάριο επέτρεψε να «ξεκαθαριστούν πολλά πράγματα».
Μερικές ώρες νωρίτερα, εκτιμούσε πως το Βερολίνο ακολουθούσε «απομονωτική» πορεία, μοιάζοντας να επιρρίπτει στη γερμανική κυβέρνηση ευθύνες για τις δυσκολίες της ΕΕ.
«Νομίζω πως δεν είναι καλή, ούτε για τη Γερμανία, ούτε για την Ευρώπη, η απομόνωση του Βερολίνου», τόνισε. «Ο δικός μας ρόλος είναι να κάνουμε τα πάντα ώστε να υπάρχει ευρωπαϊκή ενότητα και η Γερμανία να είναι μέρος της», πρόσθεσε.
«Είναι πολύ καθαρό ότι η Γερμανία πάντα ενεργεί με πολύ αλληλέγγυο τρόπο», αντέτεινε ο Όλαφ Σολτς.
Φον ντερ Λάιεν: Υπήρχε ισχυρή βούληση για συμφωνία
«Υπήρχε ισχυρή βούληση» για την επίτευξη συμφωνίας προκειμένου να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας, τόνισε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ερωτηθείσα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ γιατί χρειάστηκαν τόσες ώρες για να υπάρξει συμφωνία και εάν θα μπορούσαν να κατηγορηθούν κράτη μέλη πως δίνουν έμφαση στα δικά τους συμφέροντα την ώρα που η ΕΕ αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση, η φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι έγιναν «πολύ έντονες, αλλά εποικοδομητικές συζητήσεις και υπήρχε ισχυρή βούληση —το νιώσαμε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο— να φτάσουμε σε κοινό συμπέρασμα».
Όσον αφορά το τι συμφώνησαν οι 27, υπογράμμισε ότι «η κοινή αγορά είναι μεγάλο βήμα μπροστά, είναι οι κανόνες κοινής χρήσης του φυσικού αερίου, οι συμφωνίες αλληλεγγύης και οι κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν σε περίπτωση σοβαρής διακοπής. Είναι το ζήτημα των υπερβολικών τιμών και πώς θα τις περιορίσουμε. Υπάρχουν δύο διαφορετικά μοντέλα στο τραπέζι πάνω στα οποία θα εργαστούμε. Το ένα στο επίπεδο του TTF, το άλλο αφορά στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας».
Ταυτόχρονα, είναι «κορυφαίο» το «μεγάλο ζήτημα της επένδυσης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στην ευρωπαϊκή βιομηχανία σε όλη την Ευρώπη, να τις προετοιμάσουμε για το μέλλον, να τις βοηθήσουμε να ξεπεράσουν το δύσκολο διάστημα των υψηλών τιμών ενέργειας, να μπορέσουν να προχωρήσουν και να εκσυγχρονιστούν», πρόσθεσε η η πρόεδρος της Κομισιόν.
Σαρλ Μισέλ: Ισχυρή ένδειξη ενωμένης προσέγγισης
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ τόνισε ότι «πρόκειται για εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα, δύσκολο ζήτημα, περίπλοκο ζήτημα. Είμαστε όλοι ξεκάθαροι, αυτό που αποφασίσαμε είναι το πολύ ισχυρό πλαίσιο που θα διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο για να επιτύχουμε τον στόχο για τον οποίο είμαστε αποφασισμένοι».